U historiji islama nije poznato da se neko od vjernika odvajao od zajednice muslimana i pravio privatne džamije ili mesdžide u kojima su, mimo centralnih džamija, obavljani džuma-namazi, a kamoli da su se isti obavljali u privatnim stambenim objektima koji se nalaze u neposrednoj blizini džamija. To je bez dvojbe novotarija i pogrešan postupak koji mnogo više šteti nego koristi zajednici muslimana.
Islamski učenjaci zabranjuju da se džuma-namaz klanja u manjim džamijama i na više mjesta istovremeno, te savjetuju da se, shodno mogućnosti, džuma-namaz obavlja u centralnim džamijama gdje će se okupiti svi muslimani jednog kraja. Svoj stav utemeljili su na osnovu Poslanikove, sallallahu alejhi ve sellem, tradicije, kao i tradicije njegovih plemenitih ashaba.
Naime, vjerodostojno je potvrđeno da se u vrijeme Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, džuma nije obavljala u manjim džamijama mimo Poslanikove džamije u Medini. Iako su postojale mahalske džamije, muslimani su dolazili iz udaljenih krajeva i sela u blizini Medine kako bi taj namaz obavili u centralnoj medinskoj džamiji. Takvo stanje zadržalo se i u vrijeme pravednih halifa, radijallahu anhum. Bio je to Poslanikov, sallallahu alejhi ve sellem, praktični primjer koji dokazuje njegovu želju da se muslimani petkom okupljaju na jednom centralnom mjestu, iza jednog imama, jer će se time ostvariti značenje međumuslimanskog jedinstva, bratske ljubavi, prisnosti, boljeg međuljudskog upoznavanja itd.
Da je klanjanje džume u više mahalskih ili seoskih džamija, bez opravdanog razloga, bilo dozvoljeno u vrijeme Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, nema sumnje da bi on svojim ashabima naredio da klanjanju džumu u svojim mahalskim ili seoskim džamijama, te da ne dolaze iz udaljenih krajeva u centralnu džamiju. Općepoznato je da bi Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, kada bi mu se na izbor dale dvije stvari, uvijek odabirao onu lakšu, naravno ako ne bi bila grijeh. Ukoliko bi bila grijeh, bio bi prva osoba najudaljenija od njega i druge bi od njega odvraćao! Takav izbor činio je kako bi olakšao i pomogao svome ummetu, postupajući u duhu općeg značenja riječi Uzvišenog: ”Allah želi da vam olakša, a ne da poteškoće imate“ (El-Bekare, 185), i značenja riječi: ”Allah želi da vam olakša – a čovjek je stvoren kao nejako biće“ (En-Nisa’, 28). S obzirom da im Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, nije naredio niti dozvolio da džuma-namaz klanjaju u svojim džamijama, to ukazuje na njegovu jasnu želju da se muslimani u tom vrijednom danu okupe na jednom mjestu i iza samo jednog imama. (Pogledati fetvu Stalne komisije za naučna istraživanja i fetve, 8/256, 257)
El-Hafiz u djelu ”Et-Telhis“ (2/55) rekao je: ”Nije zabilježeno da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, ikome dozvolio da organizira klanjanje džume u medinskim džamijama, niti u selima oko Medine.“
Šejh El-Kasimi u djelu ”Islahul-mesadžid“ (str. 59) i Nasiruddin El-Albani u svome djelu ”El-Edžvibetun-nafia“ (str. 73), organiziranje i klanjanje džuma-namaza u malim mesdžidima ubrojali su u novotarije džume.
Imam Es-Subki napisao je posebno djelo na ovu temu u kojem je govorio o zabrani organiziranja klanjanja dvije džume u jednom gradu, a koje je, u skladu sa temom i nazvao ”El-Iatisam bil-Vahidil-Ehad min ikameti džumuatejni fi beled” (Čvrsto pridržavanje upute Jednog i Jedinog u pogledu organiziranja klanjanja džume na dva mjesta u jednom gradu). U ovom djelu (1/190), između ostalog, kaže: ”Bespotrebno klanjanje džume u više džamija, predstavlja zabranjeno djelo (munker) u islamu koje svi nužno moraju poznavati.”
O zabrani klanjanja džume u više džamija (ako nema nužne potrebe) i Dželaluddin et-Tebani napisao je zasebno djelo koje je nazvao ”Men’eu teadudil-džumua” (Zabranjenost klanjanja džume na više mjesta u jednom gradu). Također, na ovu temu postoje i druga djela koja su pisali islamski učenjaci u raznim stoljećima.
Međutim, ukoliko postoji nužna potreba, učenjaci su u takvim specifičnim okolnostima dozvolili da se džuma-namaz, shodno potrebi, klanja i u drugim džamijama jednog mjesta. Pod nužnim potrebama za klanjanjem džuma-namaza istovremeno na više mjesta smatrali su da naseljeno mjesto bude toliko veliko da je realno nemoguće sve stanovnike okupiti u jednoj džamiji zbog nedostatka neophodnog prostora, zatim da centralna džamija bude daleko od mjesta boravka, da se klanjač boji odlaska u centralnu džamiju i slično. (Pogledati fetvu Stalne komisije za naučna istraživanja i fetve, 8/258, 259)
Oni koji se odvajaju od zajednice muslimana i džamija, te klanjaju džuma-namaz u stambenim objektima pravdajući svoje postupke izbjegavanjem novotarija koje se čine u džamijama, i sami su nesvjesno upali u veliku novotariju. Željeli su izbjeći novotarije koje uopće ne utječu na ispravnost džuma-namaza, a sami prakticiraju nešto što pod veliko pitanje dovodi ispravnost njihovog džuma-namaza. Stalna komisija za naučna istraživanja i fetve, na čelu sa šejhom Ibn Bazom, Allah mu se smilovao, smatra da džuma obavljena u kući sa porodicom – nije validna i da je treba ponoviti kao podne-namaz. (Pogledati fetvu Stalne komisije za naučna istraživanja i fetve, 8/196)
Shodno tome, obaveza je zatvoriti takve privatne mesdžide (sobe) unutar privatnih stambenih objekata i klanjati džuma-namaz sa ostalim muslimanima, u džamijama, ako ih, već, smatraju muslimanima.
Allah Uzvišeni najbolje zna, i neka su salavati i selami na Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, na njegovu časnu porodicu i ashabe.
Redakcija web-portala www.minber.ba