O mladiću, kreni putem znanja

sanel
By sanel

Priredio: Amir I. Smajić

Traženje šerijatskog znanja je jedno od Allahu, dželle šanuhu, najdražih djela. Za one koji tragaju za znanjem i izučavaju Njegovu plemenitu vjeru, Uzvišeni Allah pripremio je obilatu nagradu i visoke stepene u Džennetu, kao što na to upućuju mnogi tekstovi iz Kur’ana i sunneta. Svi se ljudi slažu sa da je onaj koji zna bolji od onoga koji ne zna, i u tome se niko od  razumom obdarenih ljudi ne razilazi, kao što nam Uzvišeni poručuje:  Reci: ‘Zar su isti oni koji znaju i oni koji ne znaju? Samo oni koji pameti imaju pouku primaju!'” (prijevod značenja Ez-Zumer, 9); Allah svjedoči da nema drugog boga osim Njega a i meleki i učeni…” (prijevod značenja Ali Imran, 18); “… i Allah će na visoke stepene uzdignuti one među vama koji vjeruju i kojima je dato znanje” (prijevod značenja El-Mudžadele, 11); “On je Milostivi pa upitaj o Njemu onoga koji zna” (prijevod značenja El-Furkan, 59); “A Allaha se doista boje od robova Njegovih – učeni” (prijevod značenja Fatir, 28); “Pitajte učene ako ne znate” (prijevod značenja El-Enbija, 7).

Osman b. Ebu Sevde rekao je: ‘’Sjedio sam sa Ebu Derda’om, radijallahu anhu, u mesdžidu u Damasku, pa je došao neki čovjek i rekao: ‘O Ebu Derda’! Došao sam ti, doista, iz Medine, grada Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, zato što sam čuo da prenosiš hadis od Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, i nisam došao radi druge potrebe’, pa je Ebu  Derda’, radijallahu anhu, rekao: ‘Doista sam čuo Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, kako kaže: ‘Ko krene putem na kojem traži znanje, Allah će ga, doista, usmjeriti ka putu od puteva koji vode u Džennet. Doista meleki prostiru svoja krila od dragosti pred onim koji traži znanje. Za učenjaka traže oprosta i oni koji su na nebesima i na Zemlji, pa čak i ribe u morskim dubinama. Prednost učenjaka nad pobožnjakom je, doista, kao prednost punog mjeseca nad ostalim zvijezdama. I zaista su učenjaci nasljednici vjerovjesnika, a vjerovjesnici nisu u nasljedstvo ostavili ni dinare ni dirheme, nego su ostavili znanje, pa ko uzme za znanje, uzeo je za veliki udio u nasljedstvu.’

Bilježe ga Ahmed (21715), Ebu Davud (3643), Tirmizi (2682), Ibn Madže (223), Ibn Hibban (88) i drugi i hadis je, inšallahu te’ala, hasen (dobar), iako u senedu ima određene slabosti.[1]

Muavija b. Ebu Sufjan, radijallahu anhuma, prenosi od Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da je rekao: “Kome Allah želi dobro, poduči ga propisima vjere.”

Bilježe ga Buhari (71) i Muslim (2436).

Zato su prve generacije ovog ummeta ulagale velike napore u stjecanju znanja. Neki su čak dovodili u opasnost svoje živote, zdravlje i imetke kako bi saznali i naučili o Allahovoj plemenitoj vjeri ono što nisu znali.

Prenosi se da je plemeniti ashab Ebu Ejjub el-Ensari, radijallahu anhu, otišao iz Medine do Misra (Egipta) kako bi se sreo sa Ukbetom b. Amirom, radijallahu anhu, jer je čuo da prenosi od Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, hadis koji on nije znao. (Musned od imama Ahmeda, 17391; Rihletu fi talebil-hadis od hafiza Hatiba el-Bagdadija, 34-35)

Slično je uradio i Džabir b. Abdullah, radijallahu anhuma, putujući mjesec dana kako bi čuo jedan hadis koji nije znao, iako je lično čuo mnogo hadisa od Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem. (Rihletu fi talebil-hadis, 31-33)

Alkame i Esved, dva poznata učenika Ibn Mes’uda, iz Kufe su otišli u Medinu da čuju hadise od Omera i Aiše, radijallahu anhuma. (El-Džem’u bejnes-sahihajn od Humejdija, 4/240-241)

Takvih primjera u životu prvih generacija ima mnogo i svima su dobro poznati.

Bilježi Hatib el-Bagdadi, rahimehullah u svom djelu Rihletu fi talebil-hadis (40) sa lancem prenosilaca do Amra b. Ebu Seleme, rahimehullah, da je poznatom imamu Evzaiju rekao: “Već četiri dana boravim sa tobom a nisam od tebe čuo osim 30 hadisa!?” Na to mu je imam Evzai, rahimehullah, odgovorio: “Potcjenjuješ 30 hadisa za četiri dana!? Doista je Džabir b. Abdullah kupio jahalicu i iz Medine otišao do Misra kako bi od Ukbe b. Amira čuo jedan hadis koji nije znao, pa se zatim vratio, a ti potcjenjuješ 30 hadisa za četiri dana!?”

Imam Malik, rahimehullah, rekao je: “Čuo sam Seida b. Musejjiba kako kaže: ‘Dane i noći znao sam putovati samo radi jednog hadisa.'” (Rihletu fi talebil-hadis, 41-44)

Izučavanje šerijatskog znanja je bolje i vrednije kod Uzvišenog Allaha, dželle šanuhu, od svih vrsta dobrovoljnog ibadeta, ali ako se poprati iskrenom namjerom i primjenom u djelima.

Ebu Hurejre, radijallahu anhu, rekao je: “Da naučim jedno poglavlje o naredbama i zabranama, draže mi je nego 70 bitki na Allahovom, azze ve dželle, putu.” (El-Fekih vel-Mutefekkih, 52)

Hasan el-Basri, rahimehullah, kaže: “Da naučim jedno poglavlje iz znanja i onda podučim jednog muslimana draže mi je nego da imam čitav dunjaluk pa ga podijelim na Allahovom putu.” (Isti izvor, 53)

Imam Ibn Šihab ez-Zuhri, rahimehullah, rekao je: “Izučavanje sunneta je bolje od ibadeta 200 godina.” (Tarihu Dimešk, 43/6)

Sufjan es-Sevri, rahimehullah, kaže: “Ne znam da postoji vrednije djelo od traženja znanja i njegovog pamćenja za onoga kome Allah hoće dobro.” (Sunenu Darimi, 326)

Hasan b. Salih, rahimehullah, rekao je: “Doista je ljudima potrebno ovo znanje – radi njihovog ahireta, kao što su im jelo i piće potrebni radi njihovog dunjaluka.” (Isti izvor, 326)

Prenosi se da je neki čovjek rekao Ebu Midžlizu, rahimehullah, dok su izučavali poglavlja iz fikha i sunneta: “A zašto nam ne proučiš jednu suru iz Kur’ana?”, pa mu  je na to odgovorio: “Ja nisam od onih koji smatraju da je učenje Kur’ana bolje od onoga što mi radimo!” (El-Fekihu vel-mutefekkih, 56)

Imam Jahja b. Ebu Kesir, rahimehullah, kaže: “Prisustvovanje na predavanjima o šerijatskim propisima i izučavanje Kur’ana je kao obavljanje dobrovoljnog namaza.” (El-Fekihu vel-mutefekkih, 58; Veresetul-enbija šerhu hadisi Ebid-derda od Ibn-Redžeba, str. 22)

Preneseno je od Mutarrifa b. Šihhira, rahimehullah, da je rekao: “Znanje je bolje od dobrih djela. Zar ne vidite monarha koji po čitavu noć čini ibadet, a zatim kada osvane čini širk.” (El-Fekihu vel-mutefekkih, 67)

Imam Šafija, rahimehullah, rekao je: “Nema ništa vrednije, nakon obavljanja farzova, od traženja znanja” Pa je upitan: ‘’Pa ni borba na Allahovom putu?’’ Rekao je: “Ni borba na Allahovom putu!” (El-Medhal od Bejhekija, 372)

Imam ehli-sunneta Ahmed b. Hanbel, rahimehullah, rekao je: “Traženje znanja je najbolje djelo, ali za onoga koji ima iskrenu namjeru.” Upitan je: ‘’A kako da mu namjera bude iskrena?’’ Odgovori: “Neka naumi da sa znanjem bude ponizan i da od sebe otkloni neznanje.” Drugom prilikom je rekao: “Sa znanjem se ništa ne može porediti, ali ako je (stečeno) sa iskrenom namjerom.” (El-Furu’u od Ibn Mufliha, 2/339)

Ibrahim b. Hani’ upitao je imama Ahmeda: “Šta ti je draže, da sjedim po noći i prepisujem znanje ili da klanjam dobrovoljne namaze?” Pa je Ahmed rekao: “Kada prepisuješ znanje, tada učiš propise svoje vjere. Meni je to draže.” (El-Fekihu vel-mutefekkih, 58)

Zato se prenosi da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Kada budete prolazili pored džennetskih bašči, sjedite u njih” Upitali su: “A šta su to džennetske bašče?” Reče: “Halke – kružoci u kojima se spominje Allah.”

Hadis su zabilježili Ahmed (12523), Tirmizi (3510), Ebu Ja’ala (3432) i drugi sa daif (slabim) lancem prenosilaca od Enesa, radijallahu anhu. [2]

U drugoj predaji, koja je također slaba[3], kod Taberanija u Mu’adžemul-kebiru (11158) stoji: “Skupovi gdje se izučava znanje”, tj. halke i skupovi u kojima se izučava i proučava ono što je Allah, dželle šanuhu, objavio u Kur’anu i ono sa čime je došao Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, od sunneta.

Ibn Mes’ud, radijallahu anhu, tumačeći ovaj hadis kaže: “Što se mene tiče, ja mislim da se pod tim ne podrazumijevaju skupovi u kojima se pričaju priče, nego skupovi u kojima se izučavaju šerijatski propisi.” (El-Fekihu vel-mutefekkih, 43 – sa slabim lancem prenosilaca)




[1] Hadis je došao sa dva seneda, u prvom su dva prenosioca koja su nepouzdana, a u drugom ravija koji se zove Šebib b. Šejbe eš-Šami, koji je nepoznat. (Vidi: Kašif od Zehebija, br. 2237, i Tekribu-tehzib od Ibn Hadžera, br. 2741). Ali, došle su druge predaje koje ga podupiru, a Allah zna najbolje. Hadis je vjerodostojnim ocijenio Ibnul-Mulekkin u Bedrul-munir (7/587), El-Hejsemi u Medžme’u-zevaid (1/335), a dobrim Ibnul-Dževzi u ‘Illelul-mutenahije (1/79), Ibn Hadžer u Fethul-Bari (1/160), Sehavi u Mekasidul-hasene (br. 703) prenoseći istu ocjenu od Hamze Kinanija, Zejle’i u Tahridžu asar fi tefsir Zamahšeri (3/9), Albani u Sahihul-džami’a’ (br. 6297) i Abdul-Muhsin el-Abbad u Šezeratu fi talebil-ilmi ve ehlihi’ (str. 10).

[2] U senedu se nalazi Muhammed b. Sabit b. Eslem el-Bunani koji je nepouzdan i slab prenosilac. Kaže Tirmizi: “Upitao sam Buhariju o ovim hadisima pa je rekao da mu ništa od njih nije poznato, i rekao je za Muhammeda da dolazi sa čudnim predajama.” (‘Ilelul-kebir, 369). Nepouzdanim su ga smatrali i Ibn Me’in, Nesai, Ibn Adijj i drugi. (Vidi: Mizanul-i’atidal, 3/495). Hadis je slabim smatrao i Ibn Adijj. (Kamil fi du’afa’, 6/136-137). Šejh Albani smatrao je hadis hasenom – dobrim, radi drugih predaja koje ga podupiru. (Silsiletu ehadisi-sahiha, 6/61). A Allah najbolje zna.

[3] Od Ibn Abbasa, radijallahu anhuma, i hadis je daif (slab). U lancu prenosilaca nalazi se ravija koji je nepoznat.

Share This Article