Piše: Dr. Adem Zalihić
U novije vrijeme sve je više ozbiljnih medicinskih studija koje potvrđuju koristi islamskog posta po zdravlje ljudi. Naime, kako muslimani u posljednje vrijeme, hvala Allahu, sve više uvažavaju imperativ prve kur’anske objave: ”Ikre”, tj. uči, sve češće se pojavljuju ozbiljni naučni radovi koji otkrivaju koristi ramazanskog posta po zdravlje ljudi. Kako su koristi posta mnogobrojne, često ga nazivaju i ”operacijom bez noža”.
Naučni časopis Annals of Nutrition and Metabolism objavio je neke naučne radove o utjecaju posta po zdravlje ljudi. Donosimo sažete preglede nekih od tih radova.
Prvi od njih je rad marokanskih ljekara:
Fasting during Ramadan Induces a Marked Increase in High-Density Lipoprotein Cholesterol and Decrease in Low-Density Lipoprotein Cholesterol[1] (Post za vrijeme ramazana uzrokuje značajno povećanje HDL-holesterola i smanjenje LDL-holesterola)
Ispitivanje je provedeno na 32 odrasla zdrava muškarca, a ispitivale su se promjene u serumu ukupnog holesterola, triglicerida, holesterola u lipoproteinima visoke gustoće (HDL-dobri holesterol) i lipoproteinima niske gustoće (LDL-loši holesterol), glukoze i tjelesne težine tokom ramazana. Rezultati su pokazali značajan pad koncentracije ukupnog holesterola (7,9%, p <0,001) u serumu tokom ramazana u poređenju sa periodom prije posta. Također, evidentiralo se značajno smanjenje koncentracije serumskih triglicerida (30%, p <0,001) tokom ramazanskog posta u odnosu na period prije ramazana. Smanjenje serumskih triglicerida i ukupnog holesterola zadržalo se jedan mjesec nakon ramazana. Do kraja ramazana, serumski HDL holesterol izrazito je porastao (14,3%, p <0,001) i ostao povišen jedan mjesec nakon ramazana, za razliku od LDL holesterola koje je pokazao značajno smanjenje (11,7%, p <0,001) i također se održao jedan mjesec nakon ramazana. Srednja tjelesna težina je pala za 2,6% (p <0,01) na 29. dan ramazana.
Ovi rezultati ukazuju na to da ponašanje u ishrani tokom ramazana blagotvorno utječe na plazma lipide i lipoproteine.
Sljedeći rad koji ćemo spomenuti jeste rad turskih kolega:
Effects of Intermittent Fasting on Serum Lipid Levels, Coagulation Status and Plasma Homocysteine Levels[2] (Utjecaji povremenog posta na nivo lipida, koagulacioni status i nivo homocisteina u plazmi)
Metode: Ukupni holesterol u serumu, trigliceridi, lipoproteini visoke gustoće (HDL-dobri holesterol), lipoproteini niske gustoće (LDL-loši holesterol), protrombinsko vrijeme, aktivirano parcijalno tromboplastinsko vrijeme (aPTT), plazma fibrinogen, D-dimer i razine homocisteina mjerene su kod 24 zdrava postača volontera (12 žena, 12 muškaraca) u dobi od 21 do 35 godina. Uzorci venske krvi uzeti su jednu sedmicu prije ramazana, 21. dan ramazana i 20 dana nakon ramazana.
Rezultati: Nisu zabilježene značajne promjene u nivou serumskog ukupnog holesterola, triglicerida i LDL-a. Nivo HDL-a znatno je povišen za vrijeme ramazana (p <0,001) i 20 dana nakon ramazana (p <0,05). Nivoi protrombinskog vremena, aPTT-a, fibrinogena i D-dimer-a bili su u fiziološkim granicama u svim uzorcima, ali nivo D-dimer-a bio je značajno niži na kraju ramazana u odnosu na nivo prije i poslije posta (p <0,001). Nivoi homocisteina, koji još uvijek u referentnim rasponima, bili su niski tokom ramazana (p <0,05) i dosegli nivoe od prije posta, nakon ramazana.
U zaključku se navodi da su njihovi rezultati pokazali da je perodični post doveo do nekih korisnih promjena u nivou serumskog HDL-a, homocisteina i koagulacijskog statusa, te da da povremeni post može imati korisne učinke na hemostatičke riziko markere za kardiovaskularne bolesti.
I još jedan rad turskih ljekara:
Interleukin-6, C-Reactive Protein and Biochemical Parameters during Prolonged Intermittent Fasting[3] (Interleukin-6, C-reaktivni protein, i biohemijski parametri za vrijeme prolongiranog periodičnog posta)
Metode: U cilju procjene utjecaja dugotrajnih promjena unosa hrane na upalne markere i biohemijske parametre u studiji je učestvovalo 40 zdravih dobrovoljaca normalne težine [20 žena u dobi između 20 i 38 godina, 20 muškaraca u dobi između 23 i 39 godina, indeks tjelesne mase (BMI) <25 kg/m2] koji su postili za vrijeme ramazana, i drugih 28 zdravih dobrovoljaca, odgovarajuće dobi (14 muškaraca, 14 žena) koji nisu postili. Uzorci venske krvi uzeti su sedam dana prije ramazana, tokom zadnje sedmice ramazana i tri sedmice nakon ramazana. Mjereni su serumski interleukin-6 (IL-6), C-reaktivni protein (CRP), homocistein, vitamin B12, folna kiselina, ukupni holesterol (TC), trigliceridi, lipoproteini niske gustoće (LDL-loši holesterol) i lipoproteini visoke gustoće (HDL-dobri holesterol) u krvi .
Rezultati: Nisu zabilježene značajne promjene u serumu ukupnog holesterola, triglicerida i LDL nivoima. TC / HDL omjer (HDL rizični faktor) bio je smanjen za vrijeme i poslije ramazana u oba spola u grupi koja je postila, dok nije bilo promjena u grupi koja nije postila. IL-6 (p <0,001), CRP (p <0,001) i homocistein (p <0,01) bili su značajno niži tokom ramazana u ispitanika koji su postili kod oba spola u odnosu na bazalne vrijednosti (jednu nedjelju prije ramazana).
Zaključak: Rezultati pokazuju da dugotrajni periodični post, kao što je ramazan, ima pozitivne učinke na status upalnih parametara u ljudskom tijelu, kao i na faktore rizika za kardiovaskularne bolesti, kao što su homocistein, CRP i odnos TC / HDL.
Sarajevo, 21. 8. 2011. Dr. Adem Zalihić
[1] Ahmed Adlounia, Noreddine Ghalimb, Abdellah Benslimaneb, Jean Michel Lecerfc, Rachid Saïlea
aLaboratoire de recherches sur les lipoprotéines, Département de Biologie, Faculté des Sciences Ben M’sik, and
b Laboratoire des Lipoprotéines, Institut Pasteur du Maroc, Casablanca, Morocco;
c Service de Nutrition, Institut Pasteur de Lille, France
[2] Fehime Benli Aksungara, Aynur Erenb, Sengul Urec, Onder Teskind, Gursel Atese
Departments of aBiochemistry, bMicrobiology, cMetabolism and Nutrition, dCardiovascular Surgery and eCardiology, School of Medicine, Maltepe University, Istanbul, Turkey
[3] Fehime B. Aksungara, Aynur E. Topkayab, Mahmut Akyildizc
Departments of aBiochemistry, bMicrobiology and cCardiovascular Surgery, Maltepe University, School of Medicine, Istanbul, Turkey