Hatib: Nezim Halilović Muderris
Braćo i sestre u islamu! Tema današnje hutbe je Džamije pripadaju Allahu. Ista tretira pripremu za namaz, dolazak do džamije i ulazak u džamiju, a sve kroz Kur’anske ajete i hadise Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, u želji da se svi mi popravimo u pogledu naše ljubavi prema džamiji, našeg redovnog obavljanja namaza u njoj i njenog čuvanja i održavanja, a džamije bi nam trebale biti centralna mjesta u sredinama našeg življenja, ako želimo dobro nama, našim porodicama, komšijama, prijateljima i našoj užoj i široj zajednici.
Kaže Allah, dželle še’nuhu, u 18. ajetu Sure El-Džin:
وَأَنَّ الْـمَسَاجِدَ ِللهِ فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَدًا
Uistinu su džamije Allaha radi i ne molite se pored Allaha nikome!
Braćo i sestre, džamije su Allahove, azze ve dželle, kuće na Zemlji i one su kao takve simbol vjere i mjesta u kojima se iskreni Allahovi, subhanehu ve te’ala, robovi okupljaju pet puta dnevno, radi obavljanja propisanih namaza, ali po potrebi i u drugim prilikama. Džamija je u islamu vrlo važna institucija i ona je neodvojiva od bilo kojeg vjernika, od njegova rođenja, pa sve do smrti. Džamija je osa oko koje se kreće život mu’mina, magnet koji privlači njihova srca i orjentir i korketor njihovih života.
Za vrijeme Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, džamija je bila mjesto namaza, prva škola, mjesto za donošenje političkih odluka (koristila je kao Parlament) i mjesto gdje se donosila odluka za džihad i odakle se u njega kretalo. U džamiji se pomagalo ugroženim pojedincima i tu su se mirili zavađeni muslimani. Kada bi neko od muslimana izostao iza namaza, provjeravalo bi se šta je razlog njegova nedolaska i ako se radilo o bolesti, bio bi posjećivan i pružala bi mu se potrebna pomoć. Ako bi razlog njegova nedolaska bio nešto drugo, ukazivalo bi mu se na to da mu je namaz preči i da više ne izostavlja džemat.
Funkcija džamije je u našim prilikama znatno reducirana, jer su se kroz historiju razvile različite institucije, koje su preuzele određene sfere djelovanja, koji su ranom periodu islama bili nužno vezani za džamiju. I pored svega toga, džamija je ostala nezaobilazna, u pogledu mektebske nastave, koja se uglavnom odvija u savremenim učionicama, uz korištenje raznih pomagala, te za održavanje predavanja, vođenje akcija za pomoć socijalno ugroženim kategorijama i slično.
Dužnost je muslimana da vodi računa o svojoj čistoći i odjeći, a posebno, kada ide u džamiju, kao što stoji u 31. ajetu Sure Al-A’raf:
يَا بَنِي آدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلاَ تُسْرِفُوا إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ
O sinovi Ademovi, lijepo se obucite kada hoćete u džamiju! I jedite i pijte, ali ne pretjerujte! On uistinu ne voli one koji pretjeruju.
Prema tome, bila bi nam dužnost da kada idemo u džamiju da obučemo najljepše odijelo, da se namirišemo, da su nam oprani i čisti zubi, da su nam podrezani nokti i da smo vedra lica, jer idemo na namaz, a namaz je izravni razgovor sa Allahom, dželle še’nuhu. Na takvom susretu se treba biti u najljepšem, najčistijem, najpopeglanijem i najmirisnijem odijelu i najvedrijeg duha, sa mislima usmjerenim prema našem Stvoritelju.
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, ne dozvoljava da u džamiju idemo, ako smo jeli bijeli luk, kao što stoji u hadisu koji bilježi imam Buharija:
عَنْ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ مَنْ أَكَلَ مِنْ هَذِهِ الشَّجَرَةِ يُرِيدُ الثُّومَ فَلَا يَغْشَانَا فِي مَسَاجِدِنَا (بخاري)
Prenosi Džabir ibn Abdullah, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Ko od ove biljke bude jeo – aludirajući na bijeli luk – neka nas ne uznemirava (ne guši) u našim džamijama!“ (Buharija)
Na temelju citiranog hadisa, ulema smatra da osoba koja je oboljela od prenosive bolesti, u što spada i gripa, ne treba dolaziti u džemat, dok se ne izliječi, kako se bolest ne bi prenijela na džemat.
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, nas u hadisu koji bilježi imam Ibn Madždže podučava:
عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذْ قَالَ أَلَا أَدُلُّكُمْ عَلَى مَا يُكَفِّرُ اللَّهُ بِهِ الْخَطَايَا وَيَزِيدُ بِهِ فِي الْحَسَنَاتِ قَالُوا بَلَى يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ إِسْبَاغُ الْوُضُوءِ عَلَى الْمَكَارِهِ وَكَثْرَةُ الْخُطَى إِلَى الْمَسَاجِدِ وَانْتِظَارُ الصَّلَاةِ بَعْدَ الصَّلَاةِ (إبن ماجه)
Prenosi Ebu Seid El-Hudri, radijallahu anhu, da je čuo Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, kada je kazao: „Želite li da vam kažem čime Allah briše grijehe i povećava dobra djela?“ Rekoše: „Hoćemo, Allahov Poslaniče.“ Reče: „Propisno uzet abdest, mnogo koraka u džamiju i iščekivanje namaza poslije namaza.“ (Ibn Madždže)
Pod iščekivanjem namaza poslije namaza se podrazumijevaju klanjanje nafila, učenje Kur’ana i dova, spominjanje Allahova, azze ve dželle, imena, donošenje salavata na Muhammeda, sallallahu alejhi ve sellem, i slično, a ni u kom slučaju ne znači spavanje i izležavanje u džamiji, uznemiravanje drugih kroz razgovor kojem nije mjesto u džamiji, smijeh, dovođenje djece koja prave nered u džamiji i slično.
Kada je u pitanju džuma namaz, za pripremu za njeno obavljanje i rani dolazak u džamiju, u skladu sa hadisom Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, predviđena je velika nagrada:
عَنْ أَوْسٍ بْنِ أَوْسٍ الثَّقَفِيِّ سَمِعْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ مَنْ غَسَّلَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَاغْتَسَلَ وَبَكَّرَ وَابْتَكَرَ وَمَشَى وَلَمْ يَرْكَبْ وَدَنَا مِنْ الْإِمَامِ فَاسْتَمَعَ وَلَمْ يَلْغُ كَانَ لَهُ بِكُلِّ خَطْوَةٍ عَمَلُ سَنَةٍ أَجْرُ صِيَامِهَا وَقِيَامِهَا (إبن ماجه)
Prenosi Evs ibn Evs Es-Sekafi: „Čuo sam Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, kada je rekao: „Ko se okupa petkom, porani i pješači do džamije, bez toga da koristi jahalicu, primakne se imamu, sluša (hutbu) i ne ometa, svaki korak će mu imati vrijednost dobrog djela, kao što su post i klanjanje namaza u toku godine.“ (Ibn Madždže)
Svaki korak koji klanjač učini do džamije, podiže njegovu deredžu i otklanja grijeh, kao što stoji u predaji koju bilježi imam Ibn Madždže:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ إِنَّ أَحَدَكُمْ إِذَا تَوَضَّأَ فَأَحْسَنَ الْوُضُوءَ ثُمَّ أَتَى الْمَسْجِدَ لَا يَنْهَزُهُ إِلَّا الصَّلَاةُ لَمْ يَخْطُ خَطْوَةً إِلَّا رَفَعَهُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ بِهَا دَرَجَةً وَحَطَّ عَنْهُ بِهَا خَطِيئَةً حَتَّى يَدْخُلَ الْمَسْجِدَ (إبن ماجه)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Kada neko od vas abdesti i uljepša abdest, potom dođe u džamiju, isključivo radi obavljanja namaza, ne napravi korak, a da ga Allah, azze ve dželle, ne uzdigne za jednu deredžu i od njega ne otkloni grijeh, sve dok ne uđe u džamiju.“ (Ibn Madždže)
Sunnet je da u džamiju uđemo desnom nogom, te da pri ulasku proučimo dovu:
عَنْ أَبَي أُسَيْدٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ إِذَا دَخَلَ أَحَدُكُمُ الْمَسْجِدَ فَلْيَقُلِ اللَّهُمَّ افْتَحْ لِي أَبْوَابَ رَحْمَتِكَ وَإِذَا خَرَجَ فَلْيَقُلِ اللَّهُمَّ افْتَحْ لِي أَبْوَابَ فَضْلِكَ (مسلم)
Prenosi Ebu Usejd, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Kada neko od vas uđe u džamiju, neka kaže: „Allahu, otvori mi vrata Tvoje milosti!“ A kada izađe neka kaže: „Allahu, otvori mi vrata tvoje dobrote!“ (Muslim)
Pa naučimo ove kratke dove i učimo ih pri ulasku u džamiju i izlasku iz džamije!
Braćo i sestre! Čuvajmo naše džamije i jačajmo džemat! Ne dozvolimo da narušavamo red i mir u džamijama i oko džamija, u njima što više spominjimo Allahovo, subhanehu ve te’ala, ime i donosimo salavat na našeg Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem i podučavajmo se našoj čistoj vjeri za naše dobro na obadva svijeta!
Allahu, učvrsti nas na putu islama! Učini nas od onih koji vole džamije i u njima se ponašaju u skladu sa sunnetom našeg Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem! Pomozi našoj ugroženoj braći i sestrama ma gdje bili, a posebno onima u Palestini, Siriji, Iraku, Kašmiru, Mijanmaru, Jemenu, Libiji, Egiptu i Manjem bh entitetu! Sačuvaj nas od zla Tvojih i naših neprijatelja! Spletke neprijatelja Ummeta i naše Domovine vrati na njih i zabavi ih njima samima! Smiluj se našim umrlim roditeljima i precima koji su na nas prenijeli svjetlo Dina! Uputi našu djecu i potomke i učini ih prvacima Ummeta i boljim čuvarima Dina i Domovine od nas i radostima naših očiju i srca na ovom i budućem svijetu! Budi nam Milostiv na Sudnjem danu i počasti nas u Džennetu društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih!
وَالسَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اللهِ!