Hatib: Nezim Halilović Muderris
Braćo i sestre u islamu! Tema današnje hutbe je Komšijska prava u islamu.
Govorim na pomenutu temu u vremenu sve većeg udaljavanja komšija jednih od drugih i samim time zanemarivanja ove velike islamske obaveze. Govorim tri dana nakon svirepog ubistva trojice moralnih, vrijednih i hrabrih Bošnjaka Gornjeg Vakufa, među kojima je istaknuti i neustrašivi borac Armije Republike Bosne i Hercegovine inša-Allah šehid Omer Bašić. Oni su žrtva pohlepnog komšije koji nije poštovao ni Državu, ali ni svoje komšije koje je mučki ubio na njihovom radnom zadatku.
Zabrinut sam i tužan kada čujem da ne tako mali broj naši povratnika u Manji bh entitet ne govore jedni sa drugima, da ograđuju svoja imanja kako bi spriječili da kroz njih prolaze drugi, da se međusobno ne obilaze, da jedni drugima ne pomažu, da jedni drugima zavide, da se međusobno ogovaraju i potvaraju i da jedni od drugih glave okreću, a u uslovima u kojima žive jedni su drugima preči, pa čak i od njihove bliže rodbine koja je fizički daleko od njih.
Kaže Allah, dželle še’nuhu, u 36. ajetu Sure En-Nisa’:
وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلاَ تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالجَنْبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لاَ يُحِبُّ مَن كَانَ مُخْتَالاً فَخُورًا
I Allahu robujte i nikoga Njemu ravnim ne smatrajte i roditeljima dobročinstvo činite i rođacima, siročadi, siromasima i komšijama bližnjim i komšijama daljnjim i drugovima i putnicima namjernicima i onima koji su u vašem posjedu! Allah, zaista, ne voli one koji se ohole i hvališu!
Kako je velika naredba našeg Stvoritelja, Koji nam naređuje robovanje samo Njemu, azze ve dželle, Koji nam strogo zabranjuje širk (pripisivanje druga Njemu), a potom nam naređuje poslušnost roditeljima i lijepo ophođenje sa svima onima sa kojima smo u kontaktu, a među njima i sa našim komšijama!
Onaj ko zaista iskreno robuje Allahu, subhanehu ve te’ala, vodi računa da prema svakom vjerniku, svakom dobronamjernom čovjeku, te prema životinjama i biljkama bude pažljiv i da ne uzurpira ničije pravo. On ne može činiti nasilje, njegova preokupacija je dobro i njegove misli su usmjerene ka Allahu, dželle še’nuhu, i budućem svijetu.
Prenosi se da je sluga Abdullaha bin Amra ibn El-Asa, radijallahu anhu, jednoga dana zaklao ovcu, pa mu je Abdullah rekao: “Počni prvo sa komšijom Jevrejom!” Upita: “Zar od Jevreja da počenem dijeliti, Allah ti dao svako dobro?” Reče: “Čuo sam Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, kada je rekao:
مَا زَالَ جِبْرِيلُ يُوصِينِي بِالجْاَر ِحَتَّى ظَنَنْتُ أَنَّهُ سَيُورِثُهُ (الترمذي)
Džibril mi je toliko preporučivao komšiju da sam pomislio da će komšija nasljeđivati komšiju! (Tirmizija)
Uči nas naš Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu koji bilježi imam Muslim:
يَقُولُ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم لِأَبِي ذَرٍّ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ: “يَا أَبَا ذَرٍّ، إِذَا طَبَخْتَ مَرَقَةً فَأَكْثِرْ مَاءَهَا، وَتَعَاهَدْ جِيرَانَكَ” (مسلم)
Kaže Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, Ebu Zerru, radijallahu anhu: “Ebu Zerre, kada budeš kuhao čorbu, dodaj malo vode, pa pošalji (čorbe) svojim komšijama!” (Muslim)
Braćo i sestre, dobro zapamtimo slijedeći hadis, u kojem se vjerovanje u Allaha, subhanehu ve te’ala, uvjetuje neuznemiravanjem komšije:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “وَاللهِ لاَ يُؤْمِنُ وَاللهِ لاَ يُؤْمِنُ وَاللهِ لاَ يُؤْمِنُ قِيلَ: “مَنْ يَا رَسُولَ اللهِ” قَالَ: “الَّذِي لاَ يَأْمَنُ جَارُهُ بَوَايِقَهُ” (متفق عليه)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Tako mi Allaha, nije vjernik, tako mi Allaha, nije vjenik, tako mi Allaha, nije vjernik!” Neko reče: “Ko to, Allahov Poslaniče?” Reče: “Onaj čiji komšija nije siguran od njegova zla!” (Muttefek alejh)
Kaže Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu koji bilježi imam Buharija:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَلْيُكْرِمْ ضَيْفَهُ وَمَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَلاَ يُؤْذِ جَارَهُ وَمَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَلْيَقُلْ خَيْرًا أَوْ لِيَصْمُتْ” (البخاري)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Ko vjeruje u Allaha i Sudnji dan, neka lijepo ugosti svoga gosta! Ko vjeruje u Allaha i Sudnji dan, neka ničim ne uznemirava komšiju! Ko vjeruje u Allaha i Sudnji dan, neka govori hajr (korisno) ili neka šuti!” (Buharija)
Kako je samo lijep savjet našeg Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem:
عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَمْرٍو رَضِيَ اللَّهُ أض،َّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: «خَيْرُ الْأَصْحَابِ عِنْدَ اللَّهِ خَيْرُهُمْ لِصَاحِبِهِ وَخَيْرُ الْجِيرَانِ عِنْدَ اللَّهِ خَيْرُهُمْ لِجَارِهِ” (الترمذي)
Prenosi Abdullah ibn Amr, radijallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Najbolji prijatelji kod Allaha su oni koji su najbolji prema svome prijatelju, a najbolje komšije kod Allaha su oni koji su najbolji prema svome komšiji.” (Tirmizija)
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je imao svoga prvog komšiju Jevreja, koji ga je stalno uznemiravao i ispred njegovih vrata ostavljao smeće i trnje. Poslanik, sallallahi alejhi ve sellem, je bio strpljiv. Kada jednog jutra ispred vrata nije bilo uobičajenog smeća i uznemiravanja, Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, upita šta je s’ njim. Kazaše mu da se Jevrej teško razbolio i da je na smrtnoj postelji. Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, ode u njegovu kuću da ga obiđe, kao komšiju bolesnika. Kada je Jevrej ugledao Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, izgovorio je Šehadet, jer je bio svjestan da nakon tolikog uznemiravanja dobrim je mogao vratiti samo onaj kojeg je Allah, subhanehu ve te’ala, poslao kao Poslanika.
Braćo i sestre, ono čime se mi Bošnjaci u našoj lijepoj domovini Bosni i Hercegovini trebamo ponositi su dobri komšijski odnosi, koje smo mi Bošnjaci najviše i najiskrenije gajili, prema svima, a na to nas podstiče naša čista vjera islam, što na žalost nije bio sučaj sa našim komšijama, koji su našu bezgraničnu dobrotu najčešće zloupotrebljavali.
Hvala Allahu, azze ve dželle, mi smo uvijek bili pažljivi prema svim našim komšijama i nikada nikome nismo činili nasilje, jer nam to islam strogo zabranjuje. Mi smo u vrijeme kada smo bili na vrhuncu snage bili do kraja tolerantni i svima smo davali njihova prava, pa ponekad i na uštrb vlastitih prava.
Ali, ne smijemo braćo i sestre biti naivni i neodgovorni i ne smijemo dozvoliti da naše komšije koje su nad nama počinile stravične zločine ostanu nekažnjeni i zato insistirajmo na njihovom procesuiranju i kažnjavanju, za dobro svih građana naše lijepe Domovine. A prema svima onima koji su miroljubivi i koji nisu okaljali svoje ruke, ispunimo naše komšijske obaveze!
Braćo i sestre, budimo dobre komšije i natječimo se u dobru kako bismo postigli dobro ovog i budućeg svijeta i budimo u isto vrijeme budni i oprezni, jer je oprez svojstvo mu’mina!
Allahu, pomozi svoj našoj ugroženoj braći i sestrama, a posebno onima u Palestini, Siriji, Iraku, Burmi i Libiji! Učvrsti nas na Tvome putu! Sačuvaj nas iskušenja koja ne možemo podnijeti! Pomozi nam da sačuvamo cjelovitost naše Domovine i mir u njoj! Zločince i njihove pomagače kazni još na dunjaluku i učini ih ibretom za one koji pameti imaju! Sačuvaj nas spletki naših neprijatelja, sve njihove spletke vrati na njih i zabavi ih same sobom! Očisti naša srca i jezike od ružnih misli i govora! Učini nas dobrim prema našim komšijama i od onih koji ispunjavaju obaveze prema njima! Oprosti našim roditeljima i dobrim precima, koji su na nas prenijeli svjetlo Dina! Uputi našu djecu i potomke i učini ih radostima naših očiju i srca i prvacima Ummeta! Oprosti nam grijehe i počasti nas u džennetima društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi!
وَالسَّلاَمُ عَلْيُكْم وَرَحْمَةُ اللهِ!