Hatib: Nezim Halilović Muderris
Braćo i sestre u islamu! Tema naše današnje hutbe je hadis Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, koji glasi Ako se ne stidiš, radi što god hoćeš! Tema koja je pred nama je aktuelna u svakom vremenu i prostoru, a čini mi se posebno za nas u vremenu potpune moralne kataklizme naroda koji je prije dvije decenije bio predmetom stravičnog genocida i pokušaja potpunog biološkog uništenja, naroda koji još uvijek traga za hiljadama tijela šehida, naroda koji ne uspije pobrojati vlastite žrtve genocida, a desi mu se novi genocid, naroda koji misli da će se odricanjem od vlastitog identiteta dodvoriti drugima i naroda koji zaboravlja desetine hiljada silovanih sunarodnica i nakon svega slijepo oponaša druge ili ih čak pretiče u razvratu.
U sahih predaji koju bilježi imam Buharija stoji hadis Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem:
عَنْ أَبِي مَسْعُودٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “إِنَّ مِمَّا أَدْرَكَ النَّاسُ مِنْ كَلَامِ النُّبُوَّةِ إِذَا لَمْ تَسْتَحْيِ فَاصْنَعْ مَا شِئْتَ!” (البخاري)
Prenosi Ebu Mesud, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Ono što su ljudi zatekli od prvog poslanstva jesu riječi: “Ako se ne stidiš, radi što god hoćeš!” (Buharija)
Citirani hadis nam potvrđuje da se navedena izreka o stidu prenijela od prvih poslanika, sa generacije na generaciju, što pokazuje važnost stida kao pohvalnog svojstva mu’mina.
Riječi Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem: “Ako se ne stidiš, radi što god hoćeš!” predstavljaju ukor, osudu i zabranu nemorala, a nikako dozvolu da čovjek može raditi šta god poželi od grijeha.
U sličnom obliku se može protumačiti i dio 40. ajeta Sure Fussilet i drugi ajeti koji formu imperativa koriste u značenju zabrane ili osude:
…اعْمَلُوا مَا شِئْتُمْ إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
“…radite šta hoćete, On zaista, vidi šta vi radite!“(Sura Fussilet, 40.)
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je stid uvrstio u iman, kao što se bilježi u dva Sahiha:
عَنْ سَهْلِبْنِ أَبِي سَهْلٍ أنَّهُ قَالَ: “سَمِعَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَجُلًا يَعِظُ أَخَاهُ فِي الْحَيَاءِ فَقَالَ: “إِنَّ الْحَيَاءَ شُعْبَةٌ مِنْ الْإِيمَانِ.” (ابن ماجه)
Prenosi Sehl ibn Ebu Sehl: „Čuo je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, čovjeka koji je korio svoga brata zbog stida, pa je rekao: “Uistinu je stid ogranak imana.” (Ibn Madždže)
A u hadisu koji bilježi imam Muslim stoji:
عَنْ عِمْرَانَ بْنَ حُصَيْنٍ أَنَّ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “الْحَيَاءُ لَا يَأْتِي إِلَّا بِخَيْرٍ.” (مسلم)
Prenosi Imran ibn Husajn da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Stid donosi samo dobro.” (Muslim)
Imam Muslim bilježi slijedeću predaju:
عَنْ أَبِي قَتَادَةَ: “كُنَّا عِنْدَ عِمْرَانَ بْنِ حُصَيْنٍ فِي رَهْطٍ مِنَّا وَفِينَا بُشَيْرُ بْنُ كَعْبٍ فَحَدَّثَنَا عِمْرَانُ يَوْمَئِذٍ فَقَالَ: “قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: “الْحَيَاءُ خَيْرٌ كُلُّهُ.” أَوْ قَالَ: “الْحَيَاءُ كُلُّهُ خَيْرٌ.” (مسلم)
Prenosi Ebu Katade: „Bili smo sa Imranom ibn Husajnom u jednoj grupi, a sa nama je bio i Bušejr ibn Ka’b, pa nam je Imran jedne prilike govorio: „Rekao je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem: “Stid je u cjelosti dobar!“ ili je rekao: “Sav stid je dobar.” (Muslim)
Stid je braćo i sestre jedno od zajedničkih svojstava svih poslanika, kao što stoji u hadisu koji bilježi imam Tirmizija:
عَنْ أَبِي أَيُّوبَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “أَرْبَعٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلِينَ الْحَيَاءُ وَالتَّعَطُّرُ وَالسِّوَاكُ وَالنِّكَاحُ.” (الترمذي)
Prenosi Ebu Ejjub, radijallahu nahu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Četvoro je od sunneta (prakse) vjerovjesnika: stid, mirisanje, misvak i ženidba.” (Tirmizija)
Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu koji bilježi imam Ahmed hvali Ešedždža ibn Asarija:
عَنْ أَشَجِّ بْنِ عَصَرِيِّ: قَالَ لِي رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: “إِنَّ فِيكَ خُلَّتَيْنِ يُحِبُّهُمَا اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ.” قُلْتُ: “مَا هُمَا؟” قَالَ: “الْحِلْمُ وَالْحَيَاءُ.” قُلْتُ: “أَقَدِيمًا كَانَ فِيَّ أَمْ حَدِيثًا؟” قَالَ: “بَلْ قَدِيمًا.” قُلْتُ: “الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَبَلَنِي عَلَى خُلَّتَيْنِ يُحِبُّهُمَا.” (أحمد)
Prenosi Ešedždž ibn Asarija, radijallahu nahu: „Rekao mi je Poslanik, sallallahu aljehi ve sellem: “Ti imaš dvije odlike koje Allah voli!” Rekoh: “Koje su?” Reče: “Blagost i stid.” Upitah: “Da li je to od ranije tako bilo ili je to nešto novo?” Reče: “Od ranije!” Rekoh: “Hvala Allahu Koji mi je podario dvije osobine koje On voli!” (Ahmed)
Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu koji bilježi imam Tirmzija podučava ashabe šta je to istinski stid:
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “اسْتَحْيُوا مِنْ اللَّهِ حَقَّ الْحَيَاءِ!” قُلْنَا: “يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّا نَسْتَحْيِي وَالْحَمْدُ لِلَّهِ.” قَالَ: “لَيْسَ ذَاكَ وَلَكِنَّ الِاسْتِحْيَاءَ مِنْ اللَّهِ حَقَّ الْحَيَاءِ أَنْ تَحْفَظَ الرَّأْسَ وَمَا وَعَى وَالْبَطْنَ وَمَا حَوَى وَلْتَذْكُرِ الْمَوْتَ وَالْبِلَى وَمَنْ أَرَادَ الْآخِرَةَ تَرَكَ زِينَةَ الدُّنْيَا فَمَنْ فَعَلَ ذَلِكَ فَقَدْ اسْتَحْيَا مِنْ اللَّهِ حَقَّ الْحَيَاءِ.” (الترمذي)
Prenosi Abdullah ibn Mes’ud, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Stidite se Allaha istinskim stidom!“ Rekosmo: „Allahov Poslaniče, mi se zaista stidimo i hvala Allahu na tome!“ Reče: „Nije to tako! Istinski stid jeda čuvaš glavuiono štoona čuva,stomakiono štoonsadrži, dasesjećaš smrtiipatnji. KotežiAhiretu, odreći ćesedunjalučkihukrasa. Kotakopostupi, tajsestidiAllahaistinskimstidom.” (Tirmizija)
Stid je braćo i sestre bila prepoznatljiva vrlina naših predaka koji su čuvali svoje jezike od ružna govora i čuvali svoj avert (stidna mjesta), oni su stupali u brakove potpuno čedni, na način da djevojku i mladića prije toga nisu ni dotakli svojom rukom, naše dobre pranene, nene i majke su od malih nogu do svoje smrti na glavama imale feredže ili čiste šamije, one su dimijama pokrivale konture svojih tijela i njima su od stida skrivale svoju trudnoću, usput su se porađale i bez pogovora radile i najteže poslove, one su uvijek imale oborene pogleda, one koje su mlade ostajale udovice i kao takve podižući djecu živote provele, a niko nikada ružnu riječ nije kazao, bile su neškolovane, ali veoma mudre, rijetko su govorile, a na usnama su im stalno bili šehadet, salavati i hajr dove za djecu, unučad i ummet, nisu se šminkale, jer je njhovo prirodno rumenilo bilo bolje od najmodernijih karmina, nisu lakirale nokte niti su ih zapuštale, osim što su ih samo u posebnim prilikama knile, nisu imale detedžente i omekšivače za haljine, već su ih decenijama otkuhivale u lugu, a haljine im bile čistije nego danas, nisu imale moderne usisivače, ali nigdje u kući nije bilo ni praške, nisu planirale rađanje, a bile zdravije od njihovih unuka koje nazor rode jedno-dvoje djece i „prekidoše“ se oko njih, one su dojile svoju dječicu po dvije ili više godina i bile zdrave i vitalne, za razliku od unuka koje u želji da ostanu što vitalnije, ne doje djecu, već ih hrane iz flašica, a onda odstranjuju tumore i mogli bi nabrajati još mnogo vrlina naših pranena, nena i majki, ali nam vrijeme ne dozvoljava.
One bi trebale da budu uzor našim kćerima, a nikako takozvane estradne umjetnice koje žive razvratnim životima i na kraju okončavaju smrću u ponižavajućim okolnostima!
Zato me brine omladina koja javno čini razvrat, ali me još više brinu njihovi roditelji, učitelji, nastavnici, profesori i ulema koji to sve nijemo posmatraju i niko ništa ne preduzima!!!
Braćo i sestre, budimo iskreni u svome vjerovanju i potvrdimo ga svojom praksom, neka stid bude naše prepoznatljivo svojstvo, jer je stid sunnet Muhammeda, sallallahu alejhi ve sellem, i natječimo se u dobru, kako bi postigli sreću na obadva svijeta!
Molim Allaha, dželle še’nuhu, da nas učvrsti na putu islama, da nas učini od onih koje ukrašava vrlina stida, da pomogne našoj braći u Palestini i Siriji i na svakom drugom mjestu gdje su ugrožena prava muslimana, da im da skoru pobjedu i oslobodi zulumćara, da nas sačuva iskušenja koja ne možemo podnijeti, da našu djecu i potomke učini prvacima ummeta, da nam oprosti grijehe i uvede nas u obećani džennet, u društvu sa poslanicima, iskrenim, šehidima i dobrim ljudima!
وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ!