Koordinator Koalicije nevladinih organizacija “Bitno je biti Bošnjak” Sejfudin Tokić u izjavi za Fenu kaže da, prema informacijama s terena, najkrupniji problem u dosadašnjem toku popisivanja stanovništva u Bosni i Hercegovini jeste pojava da se u Prnjavoru, Mrkonjić-Gradu i u nekim drugim mjestima Republike Srpske onemogućava da jedan član domaćinstva upisuje druge članove domaćinstva.
„Popisivači, pretežno srpske nacionalnosti, od Bošnjaka insistiraju da svi budu prisutni na mjestu popisivanja, što je u direktnoj suprotnosti sa Zakonom o popisu stanovništva i predstavlja ozbiljnu opstrukciju provođenja cjelokupnog procesa“, kazao je Tokić u izjavi za Fenu, komentarišući upit u vezi s problemima tehničke i druge naravi, koji su obilježili početak popisa u BiH.
Kada je u pitanju problem privatnosti podataka, Tokić navodi da je ta oblast zakonski definisana, te da je obaveza popisivača da pod krivičnom odgovornošću te podatke moraju čuvati i držati u tajnosti.
Naglašava da je nespremnost određenog nivoa općinskih i struktura na državnom nivou, a u prvom redu Agencije za statistiku BiH, bila evidentna i uoči samog popisa.
Tokić je mišljenja da će i pored prisutnih poteškoća, uz određene korekcije, te elminisanje iz timova onih ljudi koji se ponašaju izvan i iznad zakona, proces popisa stanovništva u BiH, ipak, biti uspješno priveden kraju.
Zaštita podataka
Popisni biro Agencije za statistiku BiH saopštio je da su svi lični podaci koji se prikupljaju u popisu – enkriptovani, odnosno kodirani i zaštićeni u bazi podataka, te da ih nije moguće vidjeti, niti ih zloupotrijebiti u bilo kojoj fazi obrade popisnog materijala, prenosi Srna.
Svi učesnici u popisu potpisali su izjavu o zaštiti ličnih podataka i odgovorni su pod punom moralnom, materijalnom i krivičnom odgovornošću za čuvanje podataka kao službene tajne i to trajno. Pod ličnim podacima se smatraju ime i prezime lica, ime jednog roditelja, jedinstveni matični broj i adresa stanovanja, navodi se u saopštenju.
Statističke institucije u BiH su uspostavile sistem redovnog dnevnog izvještavanja sa terena u kojem su svi entitetski i instruktori na nivou BiH obavezni da, nakon završenog terenskog rada iza 21 sat, u elektronsku formu za izvještavanje unesu dnevni izvještaj za svaku opštinu u BiH.
Ovaj izvještaj sadrži vrlo precizne informacije o popisnim aktivnostima na terenu. Entitetski i instruktori na nivou BiH sarađuju sa popisnim komisijama lokalne samouprave, tako da su im sve informacije sa terena dostupne blagovremeno, dodaje se u saopštenju.
Osim redovnog dnevnog izvještavanja instruktora, svi popisivači imaju obavezu slanja dnevnog SMS izvještaja sa brojem popisanih domaćinstava za svaki dan. Na osnovu ovog izvještaja moguće je pratiti terenske aktivnosti i utvrditi da li popisivanje ide po planu.
U Agenciji za statistiku BiH uspostavljen je pozivni centar za građane, koji radi od 8 do 17 sati i pozivni centar za osoblje u terenskom radu, na koji svi učesnici terenskog rada mogu besplatno pozivati eksperte iz tri statističke institucije za rješavanje svih problema na koje nailaze u svom radu od 9 do 21.
Automatske provjere
Sistem SMS dnevnog izvještavanja funkcioniše od prvog dana terenskog rada.
“Na kraju prvog dana popisivanja dobili smo SMS izvještaj od 87,2 odsto popisivača na terenu, a od ostalih kontinuirano dobijamo izvještaje putem SMS poruke ili putem web obrasca koji je dostupan osoblju za terenski rad. Ovaj rezultat je daleko iznad prosjeka zemalja u regionu koje su imale ovakav sistem izvještavanja”, navodi se u saopštenju.
Statističke institucije rade automatske provjere sadržaja SMS poruke i obavještavaju opštinske, odnosno gradske popisne komisije i opštinske instruktore ukoliko poruka nije u skladu sa definisanim formatom.
Na osnovu pristiglih izvještaja sa terena u toku prvog dana popisa prvi dan na terenu protekao je u potpunosti sa planiranom dinamikom popisivanja.
U skladu sa Zakonom o popisu, statističke institucije objavit će prve rezultate popisa u roku od 90 dana nakon završetka terenskih aktivnosti.
Programi za obradu podataka su u potpunosti spremni za obradu podataka kada popisni materijal bude preuzet u centralnom mjestu za obradu nakon završetka popisa na terenu.
Sve popisne komisije lokalne samouprave obezbijedile su adekvatne prostorije za prihvat i skladištenje materijala za popis. Nakon toga su opštinske, odnosno gradske popisne komisije u skladu sa Zakonom o popisu i procedurama propisanim od statističkih institucija, organizovale sastanke sa opštinskim instruktorima i popisivačima i podijelile materijale za popis popisivačima.
Popisivači su u potpunosti odgovorni za materijale tokom terenskog rada. Kada završe popisivanje u cijelom popisnom krugu, u saradnji sa opštinskim instruktorom kontrolišu popisni materijal, te ga u prisustvu entitetskih i instruktora na nivou BiH predaju popisnim komisijama lokalne samouprave.
Nakon toga popisni materijal ostaje uskladišten u prostorijama predviđenim za skladištenje u opštinskim, odnosno gradskim popisnim komisijama sve do preuzimanja i transporta u centralno mjesto za obradu.
Ovaj princip popisivanja se koristi u svim popisima koji se rade tradicionalnom metodom “od vrata do vrata”, dodaje se u saopštenju.
(AJ Balkans)
