Pitanje: Selam alejkum! U prevedenom sažetku Muslimove zbirke hadisa, koja je štampana 2008. godine u izdanju El-Kalema, naišao sam na hadis pod rednim brojem 275. koji u cijelosti navodim: “Ibn Omer, Allah bio zadovoljan njima dvojicom, pripovijedao je da je Allahov Poslanik, s.a.v.s., prilikom stupanja u namaz podizao ruke dotičući donji dio ušiju i izgovarajući pri tome tekbir. Kada bi polazio na ruku’, učinio bi isto, a činio je to i pri povratku s ruku’a. Ruke nije podizao kada bi dizao glavu sa sedžde.” Nije mi jasno dodirivanje ušiju, jer sam čuo da to nema osnove. Molim vas za komentar ovog hadisa. Allah vam dao sve najbolje!
Odgovor: U prijevodu citiranog hadisa koji se nalazi u originalu Muslimove hadiske zbirke, br. 390/22, napravljena su dva propusta.
Prvi, u predanju Ibn Omera uopće se ne spominju uši, već se navodi da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, dizao ruke u visini ramena. Dizanje ruku u ravnini ušiju navodi se u hadisu Malika b. El-Huvejrisa. (Muslim) Hadis o dizanju ruku u ravnini ušiju prenosi oko deset Poslanikovih, sallallahu alejhi ve sellem, ashaba.
Drugi propust jeste prijevod arapskog izraza “hazve” kao ”doticanje”. Isti izraz je upotrijebljen kada je riječ o dizanju ruku u ravnini ramena i ne može se ni u kojem slučaju prevesti kao doticanje, jer je gotovo nemoguće dotaknuti ramena pri dizanju ruku u namazu. Ispravan prijevod infinitiva “hazve” ili glagola “haza – juhazi” koji se spominju u ovim hadisima jeste: biti paralelno, biti naspram, biti pored, nalaziti se nasuprot itd. Nije mi poznato da je neko od komentatora hadisa protumačio ovaj izraz u smislu doticanja.
Shodno ovom značenju, hadis treba prevesti: “Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, prilikom stupanja u namaz podizao je ruke u visini (ili ravnini ili paralelno) s ušima”, odnosno ramenima, kako se navodi u drugim predanjima.
Koliko mi je poznato, ne postoji validan hadis koji bi ukazivao na legitimnost doticanja ušnih resica pri dizanju ruku u namazu, niti je iko od prenosilaca spomenuo njihovo doticanje.
Apsolutna većina islamskih učenjaka ne smatra doticanje ušiju u namazu sunnetom, za razliku od nekih hanefijskih pravnika iz potonjih generacija, kako tvrdi poznati hanefijski učenjak Es-Seharenfuri u Bezlul-medžhud, 4/398. Doticanje mehkog dijela uha pri dizanju ruku u namazu, ovi učenjaci pravdaju činjenicom da će njihovim dodirom klanjač biti siguran da je digao ruke naspram ušiju!!
Što se tiče “stare” hanefijske uleme, svi spominju dizanje ruku u ravnini ušiju i niko od njih ne spominje njihovo doticanje.
Imam Es-Serhasi (umro 490. h.g.), kaže: “Kod nas (tj. u hanefijskoj pravnoj školi) je pohvalno dići ruke tako da palci budu u ravnini mehkog dijela uha, a vrhovi prstiju u visini gornjeg dijela ušiju.”
U djelu Šerhu fethil-Kadir, 1/281, stoji: “Dići će ruke tako da palci budu u ravnini mehkog dijela uha, a vrhovi prstiju u visini gornjeg dijela ušiju.”
Isto ovo se navodi u gotovo svim enciklopedijama starog hanefijskog fikha.
Imam Et-Tahavi u djelu Šerhu meanil-asar, 1/195-196, spominje razilaženja učenjaka u kojoj visini se dižu ruke, ali niti od jednog od njih nije spomenuo doticanje ušiju.
Zar je moguće da prođu stoljeća islama i da niko od učenjaka ne spomene doticanje mehkog dijela ušiju pri dizanju ruku u namazu, a u svojim enciklopedijama opisivali su i sitnije detalje od toga?!
Dakle, doticanje ušnih resica pri dizanju ruku u namazu je uvedena stvar koja nije bila poznata u prvih 7-8 stoljeća islama, a Allah najbolje zna.
Odgovorio: Mr. Safet Kuduzović
